Wanneer u een hypothecair krediet afsluit, gaat u een langdurig engagement aan. Om dat engagement te beveiligen, eisen de meeste banken een schuldsaldoverzekering (SSV). Die dekking is allesbehalve banaal: bij overlijden neemt ze het resterende saldo van uw krediet geheel of gedeeltelijk over, zodat uw nabestaanden niet met een zware schuld achterblijven.
Maar naast de bescherming is er een vaak onderschatte vraag: moet u uw verzekeringspremies aangeven bij de fiscus om een belastingvoordeel te krijgen? Op het eerste gezicht lijkt dat interessant. Toch kan die keuze op lange termijn zwaar doorwegen. Zelfs één enkele aangifte kan volstaan om het later uitgekeerde kapitaal tot een bron van belasting voor uw nabestaanden te maken.
De illusie van het onmiddellijke belastingvoordeel
De verleiding is groot om de belastingaangifte te “optimaliseren”. Premies van een schuldsaldoverzekering kunnen, onder bepaalde voorwaarden, fiscaal aftrekbaar zijn. U hoorde misschien al van de woonbonus (Vlaanderen) of de wooncheque (chèque habitat, Wallonië). Die regelingen lieten in sommige gevallen toe om uw belastingen te verlagen door uw premies daarin op te nemen.
Toch moet u verder kijken dan de winst van vandaag. Zodra u uw premies in uw aangifte opneemt — zelfs één keer — zet u de deur open voor een latere belasting. Bij overlijden wordt het door de verzekering uitgekeerde kapitaal dan als belastbaar beschouwd. Uw erfgenamen betalen vervolgens belasting op een bedrag dat juist bedoeld was om hen te beschermen.
Een weinig gekend risico: de belasting op het overlijdenskapitaal
Waarom is dat mechanisme zo problematisch? Omdat de belasting allerminst symbolisch is.
Als u een belastingvoordeel krijgt op uw SSV-premies (bv. via een oud woonregime of via langetermijnsparen), is het uit te keren kapitaal bij overlijden niet langer volledig netto: het wordt belast via een fictieve rente die gedurende 10 tot 13 jaar aan de personenbelasting van de begunstigden wordt toegevoegd, berekend op 1% tot 5% van het betrokken kapitaal. Met andere woorden: het voordeel van vandaag kan ruimschoots worden geneutraliseerd door een gespreide belasting morgen.
Concreet: in plaats van het volledige kapitaal te ontvangen om het krediet af te lossen, moeten uw erfgenamen een deel afstaan aan de fiscus. Dat kan hun financiële evenwicht net onder druk zetten op het moment dat zekerheid het hardst nodig is.
Waarom expliciet defiscaliseren de beste optie is
Het volstaat niet om uw premies “niet af te trekken”. In heel wat contracten staat de fiscale optimalisatie standaard aangevinkt. Als u niet expliciet uw wil tot defiscaliseren laat opnemen, kunt u ongewild in een nadelige fiscale situatie belanden.
Expliciet defiscaliseren betekent zwart op wit in uw polis laten opnemen dat u afziet van elk fiscaal voordeel op uw premies. Dat is een strategische keuze: u beslist om uw belastingen vandaag niet te verlagen, zodat uw naasten morgen een netto overlijdenskapitaal ontvangen.
Met andere woorden: u beschermt uw erfgenamen écht, niet alleen op papier.
Drie hardnekkige misvattingen
Heel wat kredietnemers trappen in bekende denkvallen. Dit zijn drie misvattingen om te corrigeren:
- “Als ik maar één premie opgeef, telt dat niet.”
Onjuist. Eén enkele aangifte volstaat om het kapitaal belastbaar te maken. - “Ik kan later nog van gedacht veranderen.”
Ook fout. De keuze is in de praktijk definitief. Eens aangegeven, kunt u de fiscale impact niet meer wegwissen. - “Het belastingvoordeel compenseert de latere belasting.”
Meestal niet. De belastingwinst van een paar jaar is vaak kleiner dan het verlies door de belasting op het overlijdenskapitaal.
2025: wat u per Gewest moet weten
| Gewest | Huidig woonvoordeel | Wat betekent dit voor SSV? |
| Vlaanderen | Woonbonus afgeschaft voor recente leningen | Focus op verlaagde registratierechten; aftrek via “woonmandje” is niet meer aan de orde |
| Brussel | Geen regionaal woonvoordeel gekoppeld aan lening/SSV | Kernmaatregel: abattement op registratierechten bij aankoop, zonder rechtstreeks effect op de aftrekbaarheid van SSV-premies |
| Wallonië | Wooncheque (chèque habitat) stopgezet voor leningen vanaf 01/01/2025 | Verlaagde registratierechten voor eigen en enige woning; verworven rechten blijven gelden voor oudere contracten |
Vlaanderen
- Geen woonbonus voor recente leningen; het beleid verkiest nu verlaagde registratierechten bij aankoop.
(zie “Geïntegreerde woonbonus” op vlaanderen.be) - Praktisch gevolg: weinig nut om SSV-premies nog in een oud “woonmandje” te duwen. Blijft het federale spoor van langetermijnsparen (zie verder) — met omzichtigheid te gebruiken.
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- Geen regionaal woonvoordeel gelinkt aan aflossingen of SSV.
- Speerpunt: abattement op registratierechten bij aankoop, zonder direct verband met de aftrekbaarheid van SSV-premies.
Wallonië
- De wooncheque (chèque habitat) wordt niet meer toegekend voor leningen afgesloten vanaf 1 januari 2025. In ruil zijn de registratierechten verlaagd tot 3% voor de eigen en enige woning.
- Verworven rechten blijven behouden voor kredieten van vóór die datum.
Samengevat: in de drie Gewesten zijn de vroegere woonregimes afgebouwd. De kernvraag wordt: wilt u het federale langetermijnsparen gebruiken voor uw SSV-premies? Zo ja, weeg dan de latere impact van de fictieve rente goed af.
En wat met het federale langetermijnsparen?
- Dat kan nog een belastingvermindering opleveren op bepaalde levensverzekeringspremies (jaarlijks plafond, inkomensafhankelijk).
- Maar: als u SSV-premies aftrekt via dat kanaal, reactiveert u het mechanisme van de fictieve rente op het overlijdenskapitaal.
- Moraal: voordeel vandaag, fiscaliteit morgen. Vraag altijd een cijfermatige simulatie vóór u beslist.
Fictieve rente bij SSV: hoe de belasting bij uw erfgenamen terechtkomt
Stel: u sloot een lening van 250.000 €. U overlijdt nadat u 100.000 € hebt afgelost. De SSV moet dan 150.000 € uitkeren aan uw erfgenamen.
- Als u gedefiscaliseerd hebt: zij ontvangen de volledige 150.000 €, netto (los van eventuele erfbelasting).
- Als u premies hebt afgetrokken: dan volgt belasting op het kapitaal. In het regime van de fictieve rente wordt een gedeelte van het bedrag gedurende meer dan tien jaar bij hun belastbare inkomsten geteld — potentieel goed voor tienduizenden euro aan belasting.
In een rouwperiode moeten nabestaanden al complexe administratie doorlopen. Hen daarbovenop met onverwachte fiscaliteit confronteren, kan een echt belastend parcours worden.
Aftrek van SSV-premies: voorbeeld in de praktijk
Er blijft 150.000 € restsaldo over op het moment van uw overlijden.
| Optie | Gevolg bij overlijden |
| SSV gedefiscaliseerd (geen aftrek van premies) | Netto kapitaal (los van erfenisrechten), zonder belasting via fictieve rente |
| SSV met aftrek van premies | Fictieve rente van 1% tot 5% op het kapitaal (1.500 € tot 7.500 € / jaar) bij de belastbare inkomsten van de begunstigden gedurende 10 tot 13 jaar → gecumuleerde belastbare basis 15.000 € tot 97.500 € (reële impact: marginaal tarief & persoonlijke situatie) |
Deze bedragen zijn indicatief en louter didactisch. Uw persoonlijke situatie kan het resultaat merkbaar beïnvloeden.
Hoe meteen de juiste keuze maken bij onderschrijving?
Anticipeer. Wanneer u uw SSV-contract tekent, neem de tijd om elke clausule aandachtig te lezen. Kijk na of de fiscale optie standaard is aangevinkt. En vooral: bespreek met uw verzekeraar uw duidelijke wil om te defiscaliseren, als u dat wenst.
Enkele praktische tips:
- Vraag een contract waarin de vermelding “gedefiscaliseerd” expliciet voorkomt.
- Bewaar een kopie van die clausule om latere onduidelijkheid te vermijden.
- Vergelijk gerust meerdere offertes: sommige maatschappijen maken het onderscheid tussen fiscaliseren en defiscaliseren duidelijker.
Defiscaliseren van uw SSV samengevat
Expliciet defiscaliseren van uw schuldsaldoverzekering is geen detail: het is een sleutelbeslissing voor de financiële beveiliging van uw naasten.
U hebt twee opties:
- Uw premies fiscaliseren en riskeren dat uw erfgenamen belasting betalen op het overlijdenskapitaal.
- Expliciet defiscaliseren en verzekeren dat het uitgekeerde kapitaal netto blijft.
Gaat het om de bescherming van uw gezin, dan is de logica eenvoudig: liever een klein voordeel vandaag laten liggen dan morgen een zware fiscale nasleep.
Veelgestelde vragen
Is “defiscaliseren” toegestaan?
Ja. Kiezen om SSV-premies niet fiscaal af te trekken is perfect legaal. Het is een keuze om een netto overlijdenskapitaal te vrijwaren.
Kan ik later terugkomen op mijn keuze?
Een wijziging van fiscale behandeling tijdens de looptijd kan gevolgen hebben. Bespreek dit met uw adviseur voor u iets aanpast.
Is een SSV nog nuttig als ik geen regionaal voordeel meer heb?
Ja. Een SSV beantwoordt in de eerste plaats aan een beschermingsbehoefte. Het ontbreken van aftrek vermindert de relevantie niet; integendeel, het vermijdt vaak de fictieve rente.
Moet ik SSV-premies aftrekken in 2025?
Als uw prioriteit is om uw naasten met een netto overlijdenskapitaal te beschermen, is het antwoord vaak nee. Premies vandaag aftrekken kan ertoe leiden dat een deel van het kapitaal morgen belast wordt via een fictieve rente (meestal 1–5% van het kapitaal, toegevoegd aan de inkomsten van de begunstigden gedurende 10 tot 13 jaar). Vraag altijd een simulatie “met / zonder aftrek” voor u beslist.
SSV gedefiscaliseerd: wat betekent die vermelding in het contract?
Dat u afziet van de fiscale aftrek van uw SSV-premies. In de praktijk is het doel dat het overlijdenskapitaal wordt uitgekeerd zonder toepassing van de fictieve rente die gekoppeld is aan eerdere premieaftrek. Controleer dat de vermelding duidelijk in uw bijzondere voorwaarden staat en bewaar het bewijs.
Wat is het verschil tussen langetermijnsparen en SSV?
Langetermijnsparen is een federaal fiscaal kader dat een belastingvermindering kan geven op bepaalde levensverzekeringspremies (jaarlijks plafond, onder voorwaarden). De SSV is een levensverzekering gekoppeld aan uw lening die het saldo terugbetaalt bij overlijden. Als u uw SSV-premies via langetermijnsparen fiscaal aftrekt, kan het overlijdenskapitaal later via de fictieve rente worden belast. Een gedefiscaliseerde SSV activeert dat mechanisme net niet.
Belangrijke vermeldingen
Bovenstaande informatie is algemeen en didactisch. Ze vormt geen persoonlijk fiscaal advies of definitieve aanbeveling. Fiscale regels kunnen wijzigen.
Beslis samen met een adviseur en rekening houdend met uw situatie en de op het moment van onderschrijving geldende regels.
